‘Volgens het woordenboek is een emotie een natuurlijk instinct dat aangedreven wordt door omstandigheden, humeur en/of een bepaalde relatie. Emoties zijn gekoppeld aan gevoelens in het lichaam. Zo kan een emotie voorafgaan aan bepaalde gevoelens.’(happinez.nl) Denk bijvoorbeeld maar aan wat er gebeurd wanneer een persoon die bang is voor bijvoorbeeld spinnen een spin ziet. Er zullen dan een hele boel angst gerelateerde gevoelens aan het werk gaan, hierdoor zal de hartslag van die persoon omhoog gaan en de spieren worden opgespannen. Een gevoel kan natuurlijk ook voorafgaan op emoties en gedrag. Bijvoorbeeld wanneer een collega van je een parfum draagt met een sterke geur waar jij misselijk van wordt. Je zult dan een ziek gevoel ervaren in je lichaam, daarna komt boosheid tegenover je collega en komen er een heleboel gevoelens naar boven die je doen denken aan hoe irritant deze collega wel is. Het verband tussen gevoelens, emoties en gedachtes is echter niet altijd zo simpel als in vorige voorbeelden, ze tonen wel aan waarover het gaat. Namelijk dat emoties in staat zijn om veranderingen in ons lichaam te veroorzaken.

 

Er bestaan twee stel hersenen, het emotionele en cognitieve brein, om de samenwerking van deze twee breinen te verstaan moeten we eerst weten hoe het brein werkt. In de loop van de jaren is er een evolutie opgetreden en zijn de drie breinen ontstaan. De hersenstam of het reptielenbrein, het limbisch systeem of emotionele brein en de neocortex of cognitieve brein.

 

De hersenstam of het reptielenbrein zit helemaal in het midden van de hersenen en is het oudste brein, we hebben dit brein ook gemeenschappelijk met alle zoogdieren en reptielen. Hierin zitten onze overlevingsinstincten en de drang naar voortplanting. De hersenstam gedraagt zich bij ons net hetzelfde als bij een reptiel. Wanneer je in een gevaarlijke situatie komt bijvoorbeeld als je op het punt staat om overreden te worden door een snel rijdende auto, springt dat systeem in de overlevingsstand. Dit betekent dat je zal overgaan tot primitief gedrag zoals vechten, vluchten of bevriezen. Een vecht-vluchtreactie is een verdedigingsmechanisme dat bij mensen en dieren automatisch optreed wanneer er een gevaar dreigt. Het gaat gepaard met hevige angst en stress, hierdoor produceert ons lichaam grote hoeveelheden cortisol en adrenaline (stresshormonen). Ook stijgt de bloeddruk en gaat het hart sneller beginnen te slaan, de spieren staan meer gespannen, longblaasjes verwijden zich en de ademhaling gaat sneller verlopen, haren gaan rechtop staan (kippenvel bijvoorbeeld), de zintuigen gaan scherper werken en de pijngevoeligheid daalt naar een zeer laag niveau. Hierdoor is het lichaam voorbereid om een gevecht aan te gaan of om op de vlucht te gaan, sommige mensen ondervinden de derde reactie, namelijk dat ze gaan bevriezen. Op dit ogenblik weten ze totaal niet wat te doen of hoe te reageren en staan ze verstijfd van de angst. Wanneer de gevaarlijke situatie voorbij is of het gevaar geweken is zal het lichaam endorfines en dopamine aanmaken om de balans in het lichaam weer te herstellen.

 

Het Limbische systeem ligt boven de hersenstam in de hersenen. Het limbisch brein bevat alles wat met affectiviteit en emoties te maken heeft, het limbisch systeem zorgt ervoor dat je je goed voelt tijdens seks en het consumeren van voeding dat je lekker vind. Hierin zitten zowel de positieve gevoelens zoals liefde en genegenheid maar ook de negatieve gevoelens zoals verdriet en angst. Het limbisch systeem zorgt ervoor dat je gebeurtenissen onthoudt, hierdoor kan je ze later vermijden of herhalen. Herhalen als het plezierige dingen zijn en eerder vermijden als het onplezierige zaken zijn. Concreet betekent dit bijvoorbeeld dat als je vroeger gepest werd dat je nu heel alert zal reageren wanneer je je in een groep bevindt en negatieve opmerkingen krijgt over jezelf. Dit gaat ervoor zorgen dat je instinctieve breinen (hersenstam en limbische systeem) op tilt zullen slaan en overgaan tot vechten, vluchten of bevriezen.  Het limbisch brein is vaak verantwoordelijk voor het gedrag wanneer je iets irrationeel doet, zaken die je met je normaal logisch verstand nooit zou doen zoals het gooien met borden in de keuken. Uit een onderzoek blijkt dat mannen en vrouwen anders gaan reageren wanneer ze zich in een stressvolle of gevaarlijke situatie begeven. Mannen gaan eerder het hormoon adrenaline aanmaken om meer energie te krijgen om aan te vallen of te verdedigen. Terwijl vrouwen eerder oxytocine gaan aanmaken, ook wel bekend als het knuffelhormoon. Hierdoor gaan vrouwen in tijden van een verhoogde spanning eerder geneigd zijn om vrienden te gaan zoeken of bevriezen en zullen dus minder vaak in de strijd gaan.

 

De neocortex is het nieuwste brein dat als laatste is gevormd. Neocortex betekent in het Latijn: nieuwe schors. In dit nieuwe brein zijn er functies aanwezig die de mens onderscheid van alle andere dieren. Hieronder bevindt zich het vermogen om logisch te denken, het opdoen van kennis, het observeren van ons eigen gedrag, het leervermogen, gebruiken van taal, creativiteit, analyseren van problemen en het oplossen hiervan en nog veel andere functies. Ook onze morele normen en waarden bevinden zich in dit brein.

 

Amygdala

De amygdala heeft de vorm van een amandel en is verantwoordelijk voor meerdere emotionele reacties, zoals liefde, angst, woede en seksuele verlangens. Shippensburg University zegt dat in dierenstudies, stimulatie of verwijdering van de amygdala hun emotionele reacties veranderd: elektrische activatie zorgt voor agressie, verwijdering daarentegen zorgt voor onverschillige emotionele reacties. Schade tot de amygdala kan dus resulteren in abnormale emotionele reacties, en over stimulatie zorgt voor buitensporige reacties.

 

Hippocampus

De hippocampus is een ander deel van het limbisch systeem dat informatie zendt naar de amygdala. Eén van de geheugenverwerkingscenters van de hersenen, de hippocampus werkt samen met de amygdala wanneer een persoon herinneringen heeft met emotionele verbanden. Het Canadian Institutes of Health Research beweert dat de connectie tussen de hippocampus en de amygdala de oorsprong kan zijn van sterke emoties die getriggerd worden door bijzondere emoties, dit verklaard emotionele reacties op traumatische herinneringen.

 

Prefrontale cortex

De prefrontale cortex bevindt zich vooraan in de hersenen en is betrokken bij het nemen van beslissingen als reactie op emoties. The Canadian Institutes of Health Research beweert dat de prefrontale cortex controleert welke beslissen een persoon maakt wanneer hij geconfronteerd wordt met een emotionele reactie, en ook angst onder controle houdt.

 

Hypothalamus

De hypothalamus is ook een deel van het limbisch systeem en het voert informatie naar de amygdala. Shippensburg University beweert dat de hypothalamus zich gedraagt als een regulator voor emoties, het controleert seksuele verlangens, plezier, agressie en woede.

 

Cingulate cortex

Vroegere perspectieven op de functie van de cingulate cortex suggereerde dat het gehele structuur een belangrijke rol speelde bij de emoties, maar er wordt nu gedacht dat er verschillende functionele specialisaties geassocieerd zijn met verschillende delen van de cingulate cortex. De meest gebruikelijke methode om de structuur op te splitsen is om deze op te splitsen in voorste (ACC; anterior cingulate cortex) en achterste (PCC; posterior cingulate cortex) regio’s; elk wordt verondersteld betrokken te zijn bij verschillende taken.

 

De voorste cingulate cortex, of ACC, bevindt zich aan de voorkant van de cingulate cortex en wikkelt zich rond het hoofd van het corpus callosum of de hersenbalk. De ACC heeft verbindingen met een verscheidenheid aan andere hersengebieden, en dus de functies die ermee verbonden zijn, zijn divers. Er zijn bijvoorbeeld gebieden van de ACC die nauw verbonden zijn met limbische systeemstructuren zoals de amygdala en de hypothalamus. Door middel van deze verbindingen, wordt gedacht dat de ACC betrokken is bij een aantal functies die verband houden met emoties, waaronder de regulatie van het totale effect, het toewijzen van emoties aan interne en externe stimuli, en het maken van vocalisaties (het invoegen van klinkertekens in consonantische tekst) geassocieerd met het uitdrukken van toestanden of verlangens. De ACC lijkt ook bij te dragen aan de regulatie van autonome en endocriene reacties, pijnperceptie, en de selectie en initiatie van motorische bewegingen. Daarnaast zijn er andere gebieden van de ACC die betrokken zijn bij verschillende aspecten van cognitie, variërend van besluitvorming tot het beheer van sociaal gedrag.

 

Het achterste cingulate cortex, of PCC, ligt net achter de voorste cingulate. Hoewel men gelooft dat de PCC een belangrijke rol speelt in de cognitie en beïnvloeding, is er enige discussie over wat die rollen precies zijn. Neuro imaging studies geven aan dat de PCC actief is tijdens het terugroepen van autobiografische herinneringen. Het wordt ook geactiveerd door de emotionele prikkels, en dus hebben sommige gesuggereerd dat het kan worden gerekruteerd voor het terugroepen van herinneringen die een emotionele kwaliteit hebben (bijvoorbeeld autobiografische herinneringen). De PCC wordt ook beschouwd als een onderdeel van de standaardmodus netwerk, een groep van hersenstructuren die actiever zijn wanneer een individu niet betrokken is bij een taak die extern gerichte aandacht vereist. De PCC wordt bijvoorbeeld gestimuleerd wanneer iemand dagdroomt of herinneringen oproept. Sommigen hebben beweerd dat de PCC helpt om de balans tussen interne en externe gerichte aandacht te reguleren, waardoor het een cruciale structuur is in bewustzijn en aandacht gerichtheid.

 

De verbindingen van de cingulate cortex met andere hersenstructuren zijn uitgebreid, en dus zijn de functies van de regio gevarieerd en complex. Hoewel er nog veel te leren valt over de rol van de cingulate cortex, lijkt het duidelijk dat het een belangrijke bijdrage levers aan emotie, verschillende soorten cognitie en een aantal andere fysiologische functies.

 

Ventrale tegmentum

Het ventrale tegmentum bevindt zich in de middenhersenen. Hoewel het verschillende soorten neuronen bevat, wordt het vooral gekenmerkt door zijn dopaminerge neuronen, die vanuit het ventrale tegmentum door de hersenen heen projecteren. Het ventrale tegmentum wordt beschouwd als een integraal onderdeel van een netwerk van structuren, samen bekend als het beloningssysteem, die betrokken zijn bij het versterken van gedrag.

Bronnen